HbA1c là chỉ số quan trọng trong điều trị đái tháo đường. Vậy chỉ số HbA1c là gì, HbA1c bao nhiêu thì được chẩn đoán đái tháo đường? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những điều đó!
Định nghĩa chỉ số HbA1C
Chữ “Hb” trong HbA1c đề cập đến haemoglobin, một phần của tế bào hồng cầu trong cơ thể, và “A1c” chỉ phần cấu trúc của haemoglobin có khả năng liên kết với phân tử đường. HbA1c là chỉ số phản ánh lượng đường trung bình trong máu. Khi cơ thể xảy ra tình trạng dư lượng đường (glucose), haemoglobin trong tế bào hồng cầu sẽ liên kết với đường tạo ra một lớp bọc dày bên ngoài tế bào hồng cầu.
Hình ảnh minh họa (Nguồn internet)
Người mắc đái tháo đường chính là đối tượng có dư lượng đường trong máu. Lượng đường trong máu càng nhiều, lớp đường trên bề mặt hồng cầu càng dày. Điều này cho thấy việc đo chỉ số HbA1c giúp các bác sĩ biết được đường huyết người bệnh có được kiểm soát tốt hay không. Do đó, HbA1c đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đái tháo đường, cũng như chẩn đoán tiền đái tháo đường. Kiểm soát được chỉ số HbA1c trong giới hạn cho phép giúp chúng ta tránh được những biến chứng của đái tháo đường gây ra như suy thận, tổn thương dây thần kinh, tổn thương đáy mắt...
Tế bào hồng cầu có tuổi thọ từ 3 đến 4 tháng, do đó việc đo chỉ số HbA1c nên được kiểm tra định kỳ mỗi 3 tháng.
Đo chỉ số HbA1c khác với đo đường huyết vì đường huyết chỉ phản ánh tình trạng lượng đường trong máu tại thời điểm đo, còn chỉ số HbA1c đo tỷ lệ phân tử haemoglobin trong máu liên kết với đường trong khoảng thời gian lên đến 3 tháng. Nói cách khác, chỉ số HbA1c cho chúng ta biết lượng đường trong máu trung bình trong 3 tháng qua.
Mức HbA1c và những thông tin cần biết
Chỉ số HbA1c có thể được đo theo đơn vị phần trăm (%) hoặc đơn vị mmol/mol. Tuy nhiên tại Việt Nam, đơn vị phần trăm (%) phổ biến hơn.
Theo Hiệp hội Đái tháo đường Mỹ (ADA), chỉ số HbA1c ở người bình thường là < 5,7%. Tuy nhiên, mức HbA1c an toàn cho người bình thường nên giữ ở mức (5,5%). Đối với những cá nhân có chỉ số HbA1c từ 5,7 đến 6,4 %, đây là giai đoạn tiền đái tháo đường, có nguy cơ phát triển thành đái tháo đường týp 2. Mức HbA1c trên 6,5% hoặc cao hơn là mức của bệnh nhân đái tháo đường.
Theo Hiệp hội Đái tháo đường thế giới (IDF), chỉ số HbA1c của bệnh nhân đái tháo đường nên giữ ở mức dưới 6,5%.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là cơ thể mỗi người đều khác nhau, và mỗi bệnh nhân nên thảo luận với bác sĩ về mục tiêu HbA1c cá nhân. Mục tiêu cá nhân này sẽ cân nhắc mức HbA1c hiện tại và thời gian thực hiện xét nghiệm tiếp theo.
Sau đây là mục tiêu chỉ số HbA1c do Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) khuyến cáo:
- Mục tiêu HbA1c ≤ 6,5% dành cho những người mới bị chẩn đoán bệnh đái tháo đường, bệnh nhân không gặp nhiều cơn hạ đường huyết.
- Mục tiêu HbA1c là 7% dành cho bệnh nhân cao tuổi.
- Mục tiêu HbA1c là 7,5% dành cho trẻ em bị bệnh đái tháo đường (0 đến 18 tuổi), trẻ em dưới 6 tuổi có thể không nhận ra triệu chứng hạ đường huyết.
- Mục tiêu HbA1c 8% dành cho những người đã từng hạ đường huyết trầm trọng.
Mối tương quan giữa HbA1c và đường huyết
Khi mối tương quan giữa HbA1c và đường huyết quá chênh lệch (đường huyết đói quá thấp so với mối tương quan này), thường do tăng đường huyết sau ăn. Khi đó, thầy thuốc cần xem xét chế độ ăn để kiểm soát tốt đường huyết cho người bệnh.
Ngược lại, khi đường huyết đói còn cao mà HbA1c thấp hơn so với mối tương quan này, hãy dè chừng các bệnh lý hemoglobin hoặc người bệnh đang bị thiếu máu.
Kết luận
Để có cái nhìn cụ thể hơn về HbA1c và đường huyết, xin tham khảo bảng dưới đây:
| Chỉ số | HbA1c | Đường huyết |
| Bình thường | 5,7% | <100mg/dl hay 5,5 mmol/L (lúc đói) |
| Tiền đái tháo đường | 5,7% - 6,5% | 100 - 125 mg/dL hay 5,6 đến 6,9 mmol/L (lúc đói) |
| Đái tháo đường | 6,5% | 126 hay 7 mmol/L (lúc đói) |
| Kiểm soát đường huyết tốt | 6,5% | <140 mg/dL, không bị tụt đường huyết* |
| Thời điểm xét nghiệm | Bất kỳ | Đói, sau ăn 2 giờ, theo chỉ định của bác sĩ |
| Tần suất xét nghiệm | Mỗi 3 tháng | Theo chỉ định bác sĩ, có thể đo nhiều lần trong ngày. |
Tụt đường huyết *: đường huyết dưới 70mg/dL hay dưới 4 mmol/L.
CKII. Trương Thị Vành Khuyên
Phó Trưởng khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Gia An 115
Mời bạn đọc thêm bài viết: 9 cách kiểm soát chỉ số HbA1C dành cho người bệnh đái tháo đường và tiền đái tháo đường CLICK XEM CHI TIẾT
